کد مطلب:47228 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:259

گنجینه پرسمان » قرآن

الف ـ لفظ سميع چند بار و در كدام سورهها آمده است؟ ب ـ چرا لفظ سميع قبل از صفات ديگر، مانند عليم و... آمده است؟

الف ـ واژه سميع به دو صورت سميع و السميع 41 بار در سورههاي ذيل آمده است:

سميع: بقره، 181، 224، 227، 244 و 256; آل عمران، 34، 38 و 121; اعراف، 200; انفال، 17 و 53; توبه، 98، 103; حج، 61، 75; نور، 21، 60; لقمان، 28; سبا 50; حجرات، 1; مجادله، 1.

السميع:

بقره، 127، 137; آل عمران، 35; مائده، 76; انعام، 13، 115; انفال، 61; يونس، 65; هود، 24; يوسف، 34، اسرأ، 1; انبيأ، 4; شعرأ، 220; عنكبوت، 5، 60; غافر، 20 و 56; فصلت، 36; شوري، 11; دخان، 6 (نرمافزار رايانهاي صراط، مرگز فرهنگ و معارف قرآن)

ب ـ علت تقدم سميع بر عليم شايد به اين جهت باشد كه در سميع به يك نحوي معناي عليم و دانايي نهفته است. ديگر اين كه انسانها معناي سميع را بهتر و زودتر از عليم درك ميكنند; از اين رو واژه سميع مقدم شده تا توجه انسانها به خداوند زودتر و سادهتر صورت گيرد.

اما سرّ تقدم سميع بر بصير چند چيز ميتواند باشد:

1. به گفته دانشمندان فيزيولوژي (علم وظايف اعضا) دستگاه شنوايي از دستگاه بينايي دقيقتر و قويتر و گستردهتر و قدرت دريافت آن بالاتر و وسيعتر است; بنابراين ممكن است تقدم سمع بر بصر در بسياري از آيات، به اين نكته اشاره داشته باشد كه در اين صورت اين خود يكي از موارد اعجاز علمي قرآن به شمار ميرود.

2. چون در انسان ابتدا قوه شنوايي و سپس قوه بينايي به وجود ميآيد; در صفات خداوند نيز واژه سميع بر بصير به جهت فهم انسانها مقدم شده است.

3. در راه سير و سلوك و شهود حق، مراتب سمعي بر بصري مقدم است; بنابراين سالك بايد ابتدا سامع باشد تا بتواند به مقام شهود برسد.

4. به جهت آهنگ و روان شدن تلفظ.(ر. ك: التمهيد في علوم القرآن، محمد هادي معرفت، ج 5، ص 55، جامعه مدرسين / دانشنامة قرآن، بهأالدين خرمشاهي، واژه سميع.)